CUỐN SÁCH “SỐ ĐỎ”
(Vũ Trọng Phụng, NXB Văn học 2014)
Các bạn thân mến!
Trong tháng 5 này, thư viện sẽ giới thiệu đến với các bạn cuốn sách “Số đỏ” của tác giả Vũ Trọng Phụng. Số Đỏ là một trong những quyển tiểu thuyết kinh điển của nhà văn Vũ Trọng Phụng dưới ngòi bút trào phúng độc đáo. Số Đỏ đã lên án gay gắt cái xã hội tư sản thành thị Việt Nam lấy danh nghĩa là cải cách xã hội để xây dựng cuộc sống văn minh nhưng thực chất chỉ là một lối sống suy đồi, truỵ lạc. Thế nên, tiểu thuyết từng bị cấm lưu hành tại Việt Nam Dân chủ Cộng hòa trước năm 1975 cũng như tại Việt Nam thống nhất cho đến năm 1986.
Số Đỏ là quyển tiểu thuyết xoay quanh câu chuyện về Xuân còn được gọi là Xuân tóc đỏ. Xuân là đứa trẻ mồ côi, lang thang đầu đường xó chợ, phải trèo me, trèo sấu để kiếm sống qua ngay. Cuộc sống nay đây mai đó, đầu đường xó chợ đã xây dựng cho hắn một bản tính lưu minh, tinh ranh và đê tiện. Thế mà, cuộc đời Xuân Tóc đỏ lại thăng hoa chỉ vì “số đỏ”. Xuân Tóc Đỏ từng bị bắt vào tù vì sự vô giáo dục, nhìn trộm người ta thay váy. Nhưng cũng nhờ thế, hắn đã được bà Phó Đoan - một mẹ Tây dâm đãng - để mắt và giúp đỡ. Bà ta đã giúp hắn ra tù và giới thiệu công việc cho hắn.
Cuộc đời Xuân tóc đỏ bước sang trang mới kể từ đây. Vốn bản tính tinh ranh, thạo đời, hắn học lỏm được những bài quảng cáo bán “thuốc lậu”. Sau đó, Xuân đã được nhận danh hiệu sinh viên trường thuốc lấy danh hiệu là đốc tờ Xuân. Từ đó, hắn đã làm quen với cô Tuyết con của cụ cố Hồng, khiến cho cô nàng “say như điếu đổ”. Được giao phó trọng trách chữa bệnh cho cụ cố Hồng - cụ tổ nhà nhà Văn Minh. Ngược lại, hắn cũng có nhiệm vụ giết cụ cố Hồng để hợp pháp tờ di chúc của cụ. Có một lần vô tình hắn đã làm cho cụ cố tổ chết khiến cho cả gia đình này rất biết ơn.
Chuyện không dừng lại ở đó khi hắn được bà Phó Đoan tiếp tục o bế để trở thành một người có tiếng nói trong giới thượng lưu. Thời vận lên như diều gặp gió, hắn lại một lần nữa đăng ký thi quần vợt trong dịp vua Xiêm tới Bắc Kỳ. Bằng thủ đoạn hèn hạ, sự đê tiện đã hãm hại 2 cầu thủ nổi tiếng trước khi trận đấu diễn ra để trở thành người duy nhất có thể đấu cùng với quán quân Xiêm. Để giữ mối giao hòa giữa hai nước nên hắn được yêu cầu phải thua. Lại một cơ hội cho hắn nguỵ biện về việc thua cuộc là “hi sinh vì nghĩa lớn”. Xuân được tung hô là “ anh hùng cứu quốc”, là vĩ nhân dân tộc.
Ở cuối truyện, Xuân trở thành con rể cụ cố Hồng và mở ra cho mình một tương lai xán lạn. Từ một kẻ lang thang vô giáo dục cũng có thể trở thành một người có tầm ảnh hưởng mạnh mẽ trong xã hội thời bấy giờ. Đặc biệt, hắn còn trở thành anh hùng của cả dân tộc và được mọi người kính nể.
Tác dụng sử dụng nghệ thuật tương phản giữa cái hài, trào phúng với đồi bại, thối nát vô luân đã lột trần những tối tăm trong thời đại lúc bấy giờ, giúp quyển tiểu thuyết thêm thành công và gây ấn tượng mạnh hơn với độc giả. Thông qua những nội dung này, Số Đỏ còn lên án, phê án và đả kích sâu cay cái xã hội tư sản bịp bợm đang chạy theo lối sống thối nát và lố lăng.
Ngoài ra, Số Đỏ của Vũ Trọng Phụng còn đả kích những phong trào được thực dân khuyến khích như: phong trào Âu hoá, thể dục thể thao, chấn hưng Phật giáo,... Đặc biệt, Vũ Trọng Phụng đã thành công trong việc xây dựng nhân vật điển hình về mặt tâm lý xã hội, đến tận bây giờ bóng dáng những nhân vật ấy vẫn còn tồn tại xung quanh. Tiểu thuyết còn tái hiện lại cả một thời kỳ đầy biến đổi của lịch sử dân tộc, khi thật giả lẫn lộn, cái cũ và cái mới chồng chéo lên nhau mà tồn tại. Số Đỏ không chỉ đơn thuần là một tác phẩm văn học nổi tiếng mà còn đồng thời là một bức tranh hết sức chân thật về cuộc sống của lớp thị dân Việt Nam một khoảng thời gian đầy biến động của lịch sử.
Kính mời độc giả đến thư viện để đọc cuốn sách